W poprzednim wpisie opisaliśmy prawne aspekty ubiegania się o powołanie do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej i wskazaliśmy przesłanki, które każdorazowo należy spełniać, aby ubiegać się o wcielenie w szeregi Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Teraz natomiast zajmiemy się przebiegiem postępowania rekrutacyjnego, którego celem jest powołanie kandydata do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Jak rozpocząć postępowanie? Gdzie znaleźć wniosek? Jaki organ proceduje sprawę? Jak długo trwa proces wcielenia? Jakie obejmuje elementy? Tego wszystkiego dowiecie z poniższego artykułu.
Z danych przedstawionych niedawno przez Ministra Obrony Narodowej wynika, że wolę pełnienia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej wyraziło już ponad 13 tysięcy osób. Potencjalnych kandydatów na żołnierzy więc nie brakuje, a według przewidywań do końca 2022 r. liczba wcielonych osób będzie jeszcze większa i może przekroczyć 15 tysięcy. Widać zatem, że rozwiązania prawne przygotowane przez resort obrony narodowej oraz liczne udogodnienia związane z pełnieniem tej służby są zachęcające i systematycznie prowadzą do zwiększenia liczebności polskiej armii.
PODSTAWY PRAWNE
Należy wskazać, że dobrowolna zasadnicza służba wojskowa oraz wszelkie aspekty związane z trybem postępowania i powoływania do tej służby zostały uregulowane w trzech aktach prawnych tj.:
– ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny;
– rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 29 kwietnia 2022 r. w sprawie zgłaszania się do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej oraz uprawnień i kwalifikacji szczególnie przydatnych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
– rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 18 maja 2022 r. w sprawie dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej.
WNIOSEK WSZCZYNAJĄCY POSTĘPOWANIE REKRUTACYJNE
Najważniejszym elementem, bez którego niemożliwe będzie wstąpienie w szeregi Wojska Polskiego, jest wniosek. Każdorazowa chęć wstąpienia w szeregi armii musi być więc zapoczątkowana wyrażeniem woli przez kandydata na żołnierza. Wniosek, o którym mowa, składa się do dowolnie wybranego szefa wojskowego centrum rekrutacji w formie pisemnej, za pośrednictwem strony internetowej lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Wniosek może zostać także złożony w trakcie kwalifikacji wojskowej (o tym, czym jest kwalifikacja wojskowa zajmiemy się w osobnym artykule).
We wniosku należy przede wszystkim określić, jakim rodzajem służby wojskowej jest zainteresowany ochotnik. Jeżeli jego zamiarem jest pełnienie dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, to należy to wyraźnie wskazać.
We wniosku o powołanie do służby wojskowej wskazuje się co najmniej:
– preferowane miejsce odbywania dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej;
– uczelnię wojskową, na której osoba ubiegająca się o powołanie do służby wojskowej chce podjąć kształcenie;
– chęć odbycia kursu oficerskiego (w przypadku absolwentów uczelni wyższych innych niż wojskowe na kierunku zapewniającym nabycie kwalifikacji szczególnie przydatnych w Siłach Zbrojnych);
– uprawnienia lub kwalifikacje, których nabyciem jest zainteresowana osoba zgłaszająca się do odbycia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej (spośród uprawnień i kwalifikacji enumeratywnie określonych w przepisach wykonawczych).
Wzór wniosku o powołanie do służby wojskowej został określony w załączniku do rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 29 kwietnia 2022 r. w sprawie zgłaszania się do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej oraz uprawnień i kwalifikacji szczególnie przydatnych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Do wniosku o powołanie do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej należy dołączyć:
1) kopię dokumentu tożsamości;
2) kopię dokumentu potwierdzającego posiadane wykształcenie;
3) kopie innych dokumentów mogących mieć wpływ na powołanie do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, w szczególności potwierdzających posiadane kwalifikacje, w tym certyfikaty językowe, świadectwa ukończenia szkół, kursów lub uzyskania specjalizacji zawodowych, zaświadczenia o prawie wykonywania zawodu, a także posiadane uprawnienia do kierowania pojazdami.
Przekazanie innych dokumentów, które w opinii ochotnika mogą mieć wpływ na pełnienie przez niego dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, jest dobrowolne.
ZŁOŻYŁEM WNIOSEK I CO DALEJ?
W pierwszej kolejności organ prowadzący postępowanie sprawdza złożony wniosek pod względem formalnym oraz podejmuje decyzję, co do dalszych kroków zmierzających do wcielenia kandydata do służby. Jeżeli wniosek został prawidłowo złożony, terenowy organ wykonawczy Ministra Obrony Narodowej wzywa kandydata do stawienia się w określonym czasie i miejscu w celu przeprowadzenia rekrutacji.
Postępowanie obejmuje w szczególności wpisanie ochotnika do ewidencji wojskowej, w przypadku braku takiego wpisu. W dalszej kolejności organ jest zobowiązany ustalić stan zdrowia przyszłego żołnierza. W tym celu przeprowadza się odpowiednie badania lekarskie i psychologiczne lub dodatkowe badania lekarskie i specjalistyczne, gdy zachodzi taka potrzeba.
Co ważne, badań lekarskich i psychologicznych nie przeprowadza się, gdy chęć pełnienia służby wojskowej została wyrażona przez ochotnika w ciągu trzech lat od dnia nadania kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej w ramach kwalifikacji wojskowej. Dodatkowo, możliwość zaniechania kierowania na badania została obwarowana niezmiennością stanu zdrowia kandydata i brakiem jakichkolwiek wątpliwości w tym zakresie. Każdorazowo decyzję w przedmiocie przeprowadzenia badań podejmuje szef wojskowego centrum rekrutacji.
Następnie, właściwa wojskowa komisja lekarska wydaje stosowne orzeczenie o zdolności kandydata do pełnienia służby wojskowej i określa kategorię zdolności do służby wojskowej. Od wydanego orzeczenia – w przypadku niezadowolenia z jego rozstrzygnięcia – można odwołać się w terminie 14 dni do organu wyższej instancji.
Kolejnym krokiem jest nadania stopnia wojskowego szeregowego, jeżeli taki stopień nie został wcześniej nadany i dopiero wówczas możliwe jest właściwe powołanie do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej.
Szef wojskowego centrum rekrutacji powiadamia ochotnika o możliwości powołania do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej z uwzględnieniem preferencji określonych we wniosku wszczynającym postępowanie. Ten sam organ może również złożyć kandydatowi propozycję odbywania szkolenia w innym miejscu niż wskazane przez niego we wniosku wszczynającym postępowanie. Jeżeli ochotnik nie zgadza się na przedstawioną mu propozycję pełnienia służby to organ odstępuje od dalszego prowadzenia postępowania i nie jest zobligowany do wydawania jakiejkolwiek decyzji administracyjnej w tym zakresie.
Również w przypadku niespełniania przez ochotnika jakichkolwiek wymogów powołania do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, organ odstępuje od dalszego prowadzenia postępowania w sprawie powołania i pozostawia wniosek bez rozpoznania z podaniem przyczyny. Nie zamyka to jednak kandydatowi możliwości ponownego złożenia wniosku w późniejszym czasie.
Postępowanie rekrutacyjne zostało więc maksymalnie uproszczone i odformalizowane, a szef wojskowego centrum rekrutacji powinien kierować się szybkością jego przeprowadzenia. Należy jednak podkreślić, że postępowania rekrutacyjne poszczególnych osób mogą się od siebie nieznacznie różnić w zakresie jego obligatoryjnych elementów.
POWOŁANIE DO SŁUŻBY
Po przeprowadzeniu opisanego powyżej postępowania, szef wojskowego centrum rekrutacji wydaje decyzję administracyjną w przedmiocie powołania do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Określa się w niej termin i miejsce stawiennictwa w służbie.
O powołaniu konkretnej osoby do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej organ wydający decyzję zawiadamia dowódcę (komendanta) jednostki wojskowej, w której osoba powołana będzie pełnić dobrowolną zasadniczą służbę wojskową oraz pracodawcę zatrudniającego osobę powołaną do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej.
W tym miejscu warto zaznaczyć, że zgodnie z art. 304 ustawy o obronie Ojczyzny, osobie pozostającej w stosunku pracy i odbywającej szkolenie – w ramach dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej – udziela się urlopu bezpłatnego na czas trwania szkolenia. Ponadto, od dnia poinformowania pracodawcy o terminie rozpoczęcia szkolenia podstawowego w ramach tej służby, do dnia jego zakończenia oraz w okresie trwania szkolenia specjalistycznego, a także przez okres 12 miesięcy od dnia jego zakończenia, pracodawca nie może rozwiązać ani wypowiedzieć stosunku pracy z osobą odbywającą to szkolenie. Resort obrony narodowej zadbał więc o to, aby potencjalna obawa przed rozwiązaniem stosunku pracy z powodu wcielenia do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej nie odstraszała ochotników od wstąpienia w szeregi Sił Zbrojnych RP.
JAK DŁUGO TRWA PROCES REKRUTACJI?
W myśl art. 82 ust. 1 ustawy postępowanie rekrutacyjne wobec osoby ubiegającej się o powołanie do służby wojskowej trwa nie dłużej niż 2 dni. Co jednak istotne, czas ten nie jest liczony od dnia złożenia wniosku, lecz od momentu stawienia się kandydatów na wezwanie szefa wojskowego centrum rekrutacji, w miejscu i czasie określonym przez organ.
Ponadto, rekrutacja może być prowadzona w siedzibie szefa wojskowego centrum rekrutacji lub w obiektach jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej lub w innych obiektach umożliwiających prawidłowe jej przeprowadzenie. Jest więc możliwe, że wszystkie czynności zostaną przeprowadzone w jednym miejscu.